ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΑΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ: Η κατάσταση στην Προσχολική Αγωγή και η θέση του ΠΑΜΕ

Έχει αξία να τοποθετηθούμε ευθύς εξαρχής για το ζήτημα της Προσχολικής Αγωγής παίρνοντας υπ’ όψιν τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών αυτής της ηλικίας. Για να το διατυπώσουμε αυτό, θα δανειστούμε τα λόγια ενός μεγάλου Σοβιετικού παιδαγωγού, του Σουχομλίνσκι, όπου θήτευσε κοντά στα παιδιά και μας βεβαιώνει ότι: «η παιδική ηλικία, η σπουδαιότερη περίοδος της ανθρώπινης ζωής, δεν είναι προετοιμασία για τη μελλοντική ζωή, είναι πραγματική, φωτεινή, πρωτότυπη, ανεπανάληπτη ζωή. Και απ’ το πώς πέρασε την παιδική ηλικία, απ’ το ποιος το κρατούσε από το χέρι στα παιδικά χρόνια, από το τι μπήκε στο μυαλό και στην καρδιά του απ’ το περιβάλλον, απ’ αυτό εξαρτάται σε αποφασιστικό βαθμό, τι άνθρωπος θα γίνει το σημερινό παιδάκι». 

Συναισθανόμαστε το μέγεθος της ευθύνης που μας αναλογεί, ως παιδαγωγοί της προσχολικής ηλικίας, καθετί για το οποίο παλεύουμε έχει στο επίκεντρό του αυτές ακριβώς τις πραγματικές ανάγκες του παιδιού. 

Οι βάσεις, λοιπόν, για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου, σε όλα τα επίπεδα (κοινωνικό, συναισθηματικό, βουλητικό, νοητικό κ.τ.λ.), μπαίνουν από τη στιγμή που γεννιέται ο άνθρωπος. Καθ’ όλη τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας η εξέλιξη του παιδιού είναι αλματώδης. Ορμητικά περνούν τα χρόνια της παιδικής ηλικίας, αλλά σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα συντελούνται οι καταπληκτικότερες μεταμορφώσεις, που δύσκολα μπορεί να τις συλλάβει ο ανθρώπινος νους. Το παιδί, το πιο ανίσχυρο πλάσμα του κόσμου, που δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει μόνο του τις πιο απλές ανάγκες του, μετατρέπεται σε σκεφτόμενο άνθρωπο, που μπορεί να ανακαλύψει τους νόμους κίνησης των πλανητών, της κοινωνίας.

Ο ρόλος της προσχολικής ηλικίας είναι καθοριστικός και συνίσταται στη αφομοίωση ορισμένων γενικών ανθρώπινων γνώσεων και ικανοτήτων και ψυχικών ιδιοτήτων, που είναι απαραίτητες για τη ζωή και την κοινωνία. Τέτοιες ικανότητες αφορούν στην κατάκτηση του λόγου, στην ανάπτυξη της ικανότητας προσανατολισμού και κατάκτησης του χώρου και του χρόνου, των ανθρώπινων μορφών αντίληψης, νόησης και φαντασίας, την πρωταρχική επαφή με έργα τέχνης, τη διαμόρφωση αμοιβαίων σχέσεων με τους άλλους ανθρώπους και την κοινωνικοποίηση του. Τέλος σε αυτό το χρόνο συντελείται η ποιοτική προετοιμασία και η δημιουργία προϋποθέσεων για την ένταξη του παιδιού στην σχολική τάξη και την επιτυχή του μαθησιακή πορεία.

Για τις παιδαγωγούς που υπηρετούν την εκπαίδευση με γνώμονα τις ανάγκες των παιδιών αυτό το μεγαλειώδες έργο πρέπει να εκπληρώνει η Προσχολική Αγωγή.

Η κατάσταση της Προσχολικής Αγωγής στην Ελλάδα.

Δυστυχώς, τα νούμερα που αποτυπώνουν την κρατική παρέμβαση στον τομέα αυτό δείχνουν την εικόνα της υποβάθμισης, της λειψής παρέμβασης και του αποκλεισμού χιλιάδων παιδιών από το αυτονόητο δικαίωμα και την ανάγκη να εντάσσονται από νωρίς σε δομές Προσχολικής Αγωγής. Θέλοντας να το δούμε συνολικά για τα παιδιά αυτής της ηλικίας, μόλις το 15-20% των παιδιών κάτω των τριών χρόνων πηγαίνει σε κάποια προσχολική δομή. Από τα τρία χρόνια το ποσοστό αυξάνεται, αλλά αγγίζει την καθολικότητα μόνο στο τελευταίο έτος της νηπιακής ηλικίας που και πάλι υπάρχουν παιδιά που μένουν απέξω. Ακόμα και για τα προνήπια, ένα σημαντικό ποσοστό, περίπου 25%, δε φοιτά ούτε σε νηπιαγωγείο ούτε  σε παιδικό σταθμό. Και τα ποσοστά αυτά αφορούν το σύνολο των δομών, δημόσιων και ιδιωτικών.

Σε αυτό το ελλιπέστατο δίκτυο δομών, έρχεται να προστεθεί η ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας και η εντατικοποίηση των συνθηκών. Για τις παιδαγωγούς στις μικρές ηλικίες η εργασιακή σχέση λάστιχο τείνει να γίνει καθεστώς. Για τις παιδαγωγούς που εργάζονται στα νηπιαγωγεία έχει δρομολογηθεί αυτή η κατεύθυνση καθώς οι διορισμοί είναι μηδενικοί, δεν προβλέπονται στον άμεσο σχεδιασμό της κυβέρνησης και εάν συνυπολογίσουμε τις δεσμεύσεις, του 3ου μνημονίου που ψήφισαν, για εξορθολογισμό και μείωση του κόστους, φαίνεται ότι η αδιοριστία θα συνεχιστεί.

Η δουλειά της αναπλήρωσης θα γενικευτεί, χωρίς να αποκλείουμε και περαιτέρω ελαστικοποίηση με άλλες μορφές (ήδη το επιχείρησαν από πέρυσι, που προσπάθησαν να βάλουν 5μηνίτες νηπιαγωγούς, αλλά το σταμάτησαν κάτω από την κατακραυγή που ξεσήκωσε). Άλλωστε, οι αναπληρώτριες συναδέλφισσες είναι πιο συμφέρουσες, με ελάχιστα δικαιώματα, κομμένες και ραμμένες στα μέτρα του δημοσιονομικού πλαισίου, όπως ακριβώς έχει οριστεί από κυβέρνηση, ΕΕ – ΔΝΤ και κεφάλαιο.

Ταυτόχρονα, μέσα σε αυτές τις συνθήκες τα τμήματα είναι πολυάριθμα, σε όλο το φάσμα της προσχολικής ηλικίας. Σε ηλικίες μάλιστα που η κοινωνικοποίηση, η ομαλή προσαρμογή, η κατάλληλη παιδαγωγική παρέμβαση προϋποθέτει τα ολιγάριθμα τμήματα για να μπορέσει η παιδαγωγός να αφουγκραστεί τις ατομικές ανάγκες, τη δυναμική που συνθέτει η ομάδα, και να μπορέσει να υλοποιήσει το γενικό σχεδιασμό. 

Επιπλέον, το παιδαγωγικό έργο αναστέλλεται καθημερινά, καθώς πλέον έχουν πολλαπλασιαστεί οι περιπτώσεις των παιδιών που χρήζουν ειδικής παιδαγωγικής στήριξης. Οι  δομές πρώιμης διάγνωσης και παρέμβασης είναι ελάχιστες, και για τα ΚΕΔΔΥ η αναμονή είναι μεγάλη. Ακόμα και όταν βγει κάποια γνωμάτευση είναι ελάχιστες οι δομές της ειδικής εκπαίδευσης, όπως τα ειδικά νηπιαγωγεία, τα τμήματα ένταξης, για να ενταχθούν τα παιδιά κ.τ.λ.

Ενώ η παράλληλη στήριξη φτάνει στα νηπιαγωγεία με μεγάλη καθυστέρηση και  δεν καλύπτονται ούτε οι μισές από τις «βεβαιωμένες» ανάγκες. 

Αγωνιούμε, με αυτή την κατάσταση, γιατί είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι όσο πιο πρώιμα, έγκαιρα και επιστημονικά γίνει η «ειδική» παρέμβαση τόσο καλύτερα είναι και τα αποτελέσματα για το κάθε παιδί. Καθημερινά, λοιπόν αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο, μη τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά, να καταδικάζονται, και να οδηγούνται στο περιθώριο εφόσον δεν έχουν και την  κατάλληλη στήριξη. Και το τραγικό είναι ότι η επιστήμη έχει δώσει απαντήσεις, το μορφωμένο δυναμικό των επιστημόνων υπάρχει, τα τεχνικά υποστηρίγματα για κινητικές ή άλλου είδους αναπηρίες έχουν εξελιχθεί αλλά δυστυχώς η απόκτηση τους είναι πολυτέλεια για την συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών. Είναι προνόμιο των λίγων που μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος τους. Και αυτό είναι αποτέλεσμα μιας οικονομίας που δεν αντέχει τις ανάγκες μας και τις θεωρεί κόστος.

Δίπλα σε όλα αυτά αντιμετωπίζουμε την υποβάθμιση σε λειτουργίες πολύ σημαντικές που αφορούν την ίδια την παιδαγωγική παρέμβαση και τον σχεδιασμό της, όπως η σίτιση και ο ύπνος των  παιδιών. Αναγκαίες λειτουργίες για την ισόρροπη ανάπτυξη του παιδιού. Στα μικρότερα παιδιά αυτά εν μέρει καλύπτονται, για τα μεγαλύτερα παιδιά όμως από τη μια το ζήτημα της σίτισης αφορά αποκλειστικά την οικογένεια, ενώ ο ύπνος γίνεται με άθλιο τρόπο σε ράντζα, διαδρόμους, στρώματα εκστρατείας κλπ. Σε μια ηλικία που αυτές οι πλευρές επηρεάζουν και την ανάπτυξη των παιδιών.

Επιπλέον, οι αύλειοι χώροι δεν ανταποκρίνονται στις σωματικές αναπτυξιακές ανάγκες των παιδιών. Για παράδειγμα πόσα νηπιαγωγεία έχουν μεγάλους αύλειους χώρους, με όργανα παιχνιδιού (ισορροπίας, ενδυνάμωσης, σκαρφαλώματος, κ.τ.λ. ); Κανένα ίσως; Πόσα έχουν τη δυνατότητα να φτιάξουν τον κήπο τους βάζοντας κηπευτικά, λουλούδια και να τα φροντίζουν τα παιδιά; Και αυτές οι λειτουργίες δεν είναι δευτερεύουσες, καθώς η ισόρροπη σωματική ανάπτυξη επηρεάζει όλες τους υπόλοιπους τομείς συναισθηματικό, νοητικό κ.τ.λ.

Τέλος, σε σχέση με το περιεχόμενο παρέμβασης στην προσχολική ηλικία, μας προβληματίζει το γεγονός ότι έχει καταντήσει το νηπιαγωγείο «προθάλαμος» του δημοτικού σχολείου.

Φυσικά, είναι κατανοητό και ξεκάθαρο ότι κάθε προηγούμενο στάδιο προετοιμάζει το επόμενο και αυτή η λειτουργία ισχύει και για το εκπαιδευτικό σύστημα. Αν, όμως, αναλογιστούμε ότι η στρατηγική Ε.Ε. και ΟΟΣΑ  έχει περιορίσει την εκπαίδευση στη στενή, ληξιπρόθεσμη, χρηστική διαδικασία των δεξιοτήτων, όπως είναι η γραφή, η ανάγνωση, η αρίθμηση, η χρήση υπολογιστών, η εκμάθηση ξένης γλώσσας, επιδιώκει, μέσα από ένα στρατηγικό σχεδιασμό, αυτό το πνεύμα να διατρέχει και το νηπιαγωγείο. 

Επιδιώκουν και υποτάσσουν τη λειτουργία του νηπιαγωγείου σε μια λογική προετοιμασίας του παιδιού να ανταποκριθεί σε αυτό το μαθησιακό πλαίσιο, με αυτούς τους στόχους. Γι’ αυτό άλλωστε το αναλυτικό μας πρόγραμμα κατά κύριο λόγο ασχολείται με τον «αυθόρμητο» εγγραμματισμό των νηπίων. Τώρα πόσο «αυθόρμητος» είναι για τα νήπια μόνο εμείς οι νηπιαγωγοί μπορούμε να το βεβαιώσουμε. Υπάρχει ξεχωριστό κεφάλαιο για τη χρήση υπολογιστών από τα ίδια τα παιδιά!!! Και είναι ανησυχητικές οι συζητήσεις για τη εκμάθηση ξένης γλώσσας στο νηπιαγωγείο πάντα με «παιγνιώδη» τρόπο. Δεξιότητες που αποτελούν στρατηγική στόχευση του κεφαλαίου, θέλοντας να προετοιμάσει την αυριανή βάρδια της εργατικής τάξης, αλλά είναι μακριά από τις ανάγκες των παιδιών (αναπτυξιακές, συναισθηματικές, κοινωνικές ακόμα και σωματικές). 

Σε όλο αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο παρέμβασης στο περιεχόμενο της Προσχολικής Αγωγής ο ρόλος της νηπιαγωγού υποβιβάζεται, μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα, σε αυτόν του παρατηρητή, διαμεσολαβητή. Περιορίζεται στο να παρακολουθεί και να καταγράφει, αλλά δεν οργανώνει, δε σχεδιάζει, παρακολουθώντας πάντα την ομάδα και τις ανάγκες της, αναιρώντας έτσι τον καθοριστικό ρόλο που πρέπει να έχει συνολικά στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού και αυτό δεν αφορά στενά και μόνο τη μαθησιακή διαδικασία.

Και αναρωτιόμαστε σαν παιδαγωγοί της προσχολικής ηλικίας: το ζήτημα της αλληλουχίας των γνώσεων, της εξέλιξης από μια απλή προς μια σύνθετη έννοια σε κάθε τομέα, είτε αφορά τα μαθηματικά, είτε αφορά της φυσικές επιστήμες και τα πειράματα, θα μας το θέσουν τα παιδιά για να το σχεδιάσουμε; Και εν τέλει εάν τα παιδιά και η πείρα τους καθορίζει το περιεχόμενο της παρέμβασης, όπως πολλές φορές αναφέρεται στο αναλυτικό πρόγραμμα, αυτό από μόνο του δεν είναι αναπαραγωγή της ταξικής κοινωνικής σφραγίδας που φέρει το παιδί μέσα στην τάξη; Η απάντηση είναι απλή, το εκπαιδευτικό σύστημα, από το κατώτατο σκαλί, μέχρι την τριτοβάθμια εκπαίδευση, υπηρετεί την ταξική αναπαραγωγή, όχι μόνο μέσα από τη δομή του, την ιδιωτικοοικονομική λειτουργία του, αλλά και από το περιεχόμενό του. Αυτή είναι η κατ’ επίφαση «παιδοκεντρική» αντίληψη του αναλυτικού προγράμματος, που εμείς θα τη λέγαμε σωστότερα «ταξικοκεντρική».

Η κατάσταση της Προσχολικής Αγωγής στην Ε.Ε. – καθρέπτης της ταξικότητας του ζητήματος.

Είναι ελληνικό φαινόμενο, κακής διαχείρισης και άστοχου σχεδιασμού, αυτή η εικόνα της Προσχολικής Αγωγής; Μάλλον όχι. 

Αυτό μπορούν να μας το επιβεβαιώσουν τα ίδια τα στοιχεία που δίνει η έκθεση του Δικτύου Ευρυδίκη του 2013 για την Προσχολική Αγωγή σε επίπεδο ΕΕ των 28. Η βαρβαρότητα σε όλο της το μεγαλείο! Έτσι, σύμφωνα με τα δικά τους στοιχεία, από τα 32.000.000 παιδιά προσχολικής ηλικίας (0 – 6 ετών) το 25%, δηλαδή το 1 στα 4, ζουν στο όριο της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Μάλιστα, για την Ελλάδα, την Κροατία, την Ιταλία, την Ουγγαρία και την Αγγλία το ποσοστό ξεπερνά το 30%. Το 11,2% των οικογενειών, με παιδιά σε αυτή την ηλικία, δεν έχει ούτε έναν εργαζόμενο. 

Για την κατάσταση στην Προσχολική Αγωγή να πούμε κατ’ αρχάς ότι μόνο σε 5 από τις 28 χώρες αναγνωρίζεται το δικαίωμα να εγγραφούν σε κάποιο Κέντρο Προσχολικής Αγωγής, από τη μικρή τους ηλικία, όμως δεν παρέχεται δωρεάν και οι γονείς πληρώνουν μέχρι και την υποχρεωτική εκπαίδευση. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζεται ως υποχρεωτικό το ένα έτος, πριν από την είσοδό τους στο σχολείο και συνήθως αυτό το έτος παρέχεται και δωρεάν. Το ποσοστό συμμετοχής των παιδιών κάτω των τριών χρόνων, με βάση το μέσο όρο, είναι στο 15%, μετά τα τρία χρόνια φτάνει το 50%, ανεβαίνει τα δύο τελευταία χρόνια και προσεγγίζει την καθολικότητα στο τελευταίο έτος. Φυσικά, ακόμα και σε αυτά τα χαμηλά ποσοστά συνυπάρχει ο ιδιωτικός τομέας με το δημόσιο. Μάλιστα για τις ηλικίες κάτω των τριών χρόνων, κυριαρχεί ο ιδιωτικός τομέας, όπως είναι στην Αγγλία και την Ιρλανδία. Σύμφωνα, πάντως με τα στοιχεία της EUROSTAT, συνολικά στο μέσο όρο, οι γονείς πληρώνουν το 14.4% του κόστους της παρεχόμενης Προσχολικής Αγωγής, για όλες τις ηλικίες. Στη Δανία το ποσοστό αγγίζει το 25% και σε Γερμανία, Ισπανία, Κύπρο, Αυστρία, Πολωνία, Σλοβενία, και Ισλανδία είναι πάνω από το 20% των λειτουργικών εξόδων.

Είναι στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ταξικότητα αυτής της πολιτικής, την ενιαία στρατηγική τους στόχευση, παρά τις διαφοροποιήσεις που υπάρχουν στα εθνικά συστήματα. Αυτή η ταξικότητα αφορά τον αποκλεισμό εκατομμυρίων παιδιών από την Προσχολική Αγωγή, είτε επειδή το δίκτυο των δημόσιων δομών είναι περιορισμένο είτε επειδή ο γιγαντωμένος ιδιωτικός τομέας είναι απαγορευτικός και πολυδάπανος για ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων, των λαϊκών οικογενειών. 

Από την άλλη, η αγωνία της ΕΕ για την επέκταση της Προσχολικής Αγωγής αφορά σε δύο επίπεδα. Πρώτα απ’ όλα αφορά την αποδέσμευση της γυναίκας – μητέρας από την ευθύνη του μεγαλώματος των παιδιών και την ένταξή της στην παραγωγή, για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εκμετάλλευσή της. Και από την άλλη τους ενδιαφέρει η όσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία του εργατικού δυναμικού, από την προσχολική ηλικία ακόμα. Εκτιμάνε και οι ίδιοι ότι όσο πιο νωρίς ξεκινάει η εκμάθηση δεξιοτήτων, ο εγγραμματισμός, τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα για τους δικούς τους στόχους φυσικά.

Η πρότασή μας για την Προσχολική Αγωγή.

Καταλήγοντας, βάζοντας ως μέτρο τις ανάγκες των παιδιών της προσχολικής ηλικίας, μπορούμε να πούμε τα εξής: η καθιέρωση δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Αγωγής αποτελεί ένα ελάχιστο άμεσο βήμα. Προχωρώντας σε μια προοπτική τρίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Αγωγής. Με την  ίδρυση καινούργιων νηπιαγωγείων για να καλύψουν τις ανάγκες που υπάρχουν , και τη μόνιμη πρόσληψη εκπαιδευτικών.

Υπερασπιζόμαστε τον αυτοτελή ρόλο του νηπιαγωγείου που δεν είναι αυτός της στενής και στείρας εκπαίδευσης αλλά της διαπαιδαγώγησης. Είναι κατηγορηματική η αντίθεσή μας στην κατεύθυνση να γίνει το νηπιαγωγείο «προθάλαμος» του δημοτικού σχολείου  και να υποτάσσεται στη λογική της γρήγορης και από νωρίς παροχής δεξιοτήτων.

 Η μάθηση, αλλά και ευρύτερα η διαπαιδαγώγηση, πρέπει να υποτάσσεται σε εκείνη τη δραστηριότητα που τραβάει την ανάπτυξη προς τα εμπρός και για την προσχολική ηλικία κυρίαρχη δραστηριότητα είναι το παιχνίδι στην πιο εξελιγμένη μορφή του, το θεματικό παιχνίδι, που κάθε άλλο παρά χαζολόγημα είναι. 

Σε αυτή τη δυναμική διαδικασία ο ρόλος της νηπιαγωγού είναι καθοριστικός, αναντικατάστατος. Έχοντας τη βαθύτερη γνώση των αναπτυξιακών αναγκών των παιδιών σε αυτή την ηλικία, αλλά και των στόχων που τίθενται για το «τράβηγμα» της ανάπτυξης προς τα μπρος, αφουγκράζεται τη δυναμική της ομάδας, σχεδιάζει και υλοποιεί. Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι δυναμική αλλά δεν είναι «τυφλή», παίρνει υπόψη της τις ανάγκες των παιδιών και τα ενδιαφέροντά τους, αλλά ταυτόχρονα είναι και συνειδητά στοχευμένη και δεν υλοποιείται τυχαία. Η παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας είναι η υλική δύναμη και ο φορέας της κοινωνικής πείρας και γνώσης, μέσα στην τάξη. Αυτή την πείρα και γνώση, που είναι κοινωνικό και ιστορικό προϊόν, οφείλει να την κοινωνήσει με τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Ο ρόλος του νηπιαγωγείου είναι η διαπαιδαγώγηση, που στηρίζεται στην αυτενέργεια, την έκφραση του παιδιού, το οποίο με την κατάλληλη οργανωμένη και στοχευμένη παρέμβαση της νηπιαγωγού ανακαλύπτει τον κόσμο, αναπτύσσει τις αισθησιοκινητικές και τις ψυχοσωματικές ικανότητες, αναγνωρίζει τις κοινωνικές σχέσεις και τα πρώτα σκιρτήματα κοινωνικής συνείδησης. Δε διδάσκεται τη γλώσσα με τους κανόνες και τις τεχνικές γραμματικής, αλλά πλουτίζει την επικοινωνιακή του ικανότητα μέσα από την συναναστροφή με τους συνομηλίκους και άλλους ανθρώπους. Δε «μαθαίνει» μαθηματικά, αποκτά όμως συνείδηση των σχέσεων των πραγμάτων σε μεγέθη, χρώματα, και άλλες ιδιότητες. Επιπλέον, βασικός ρόλος του νηπιαγωγείου είναι η καλλιέργεια σωστών προτύπων, αξιών .

Με αυτό το πνεύμα, έχοντας σαν κριτήριο τις ανάγκες των παιδιών της προσχολικής ηλικίας διεκδικούμε την ικανοποίηση αιτημάτων που αφορούν στην παραπέρα επέκταση της Προσχολικής Αγωγής, σε όλα τα επίπεδα, που αφορούν στο χρόνο, στις δομές και στην πρόσληψη προσωπικού, έχοντας όμως και βαθιά έγνοια και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης Προσχολικής Αγωγής και πώς δουλεύουμε με τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Πλαίσιο άμεσων διεκδικήσεων και αιτημάτων.

• Ενιαία, αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν, δίχρονη, με προοπτική την τρίχρονη, υποχρεωτική Προσχολική Αγωγή για όλα τα παιδιά. Όχι στο «νηπιαγωγείο» της Ε.Ε., των επιχειρήσεων, της κινητικότητας εκπαιδευτικών-νηπίων. Να αποσυρθεί το νέο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου, είναι επικίνδυνο για την ομαλή ανάπτυξη και τη διαπαιδαγώγηση του παιδιού.
• Γενναίο πρόγραμμα ανάπτυξης των δομών του νηπιαγωγείο,  για να γίνει επιτέλους πράξη η δίχρονη υποχρεωτική Προσχολική Αγωγή για όλα τα παιδιά. Μαζικοί διορισμοί μόνιμων νηπιαγωγών, 15 παιδιά ανά τμήμα. Δύο νηπιαγωγοί στα τμήματα που σήμερα έχουν 25 παιδιά.
• Τμήματα ένταξης και ειδικά νηπιαγωγεία για όλα τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, που οι οικογένειες εξαναγκάζονται να τα κρατούν στο σπίτι ή πέφτουν θύματα των ΜΚΟ και της εκκλησίας. Η λειτουργία των ολοήμερων νηπιαγωγείων πρέπει να καλύπτει πρώτα και κύρια της ανάγκες του παιδιού, με πλήρη σίτιση όλων των παιδιών στο σχολείο, με μαγειρεία και τραπεζαρία, με διασφάλιση χώρων ξεκούρασης, με βοηθητικό προσωπικό, με υγιεινή διαμονή.
• Καμία νηπιαγωγός να μη συνδράμει να περάσει η αξιολόγηση και η  αυτοαξιολόγηση. Καμία διαφοροποίηση στο νηπιαγωγείο και στο σχολείο.
• Κατάργηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Έξω οι επιχειρήσεις από τα νηπιαγωγεία. Χρηματοδότηση από τις σχολικές επιτροπές για τις λειτουργικές ανάγκες κι όχι από την τσέπη των γονιών. Τα κονδύλια του ΕΣΠΑ να αξιοποιηθούν για να στηρίξουν και να διευρύνουν τις μόνιμες δομές της Προσχολικής Αγωγής και όχι για την αποδόμησή της!
• Πρόληψη υγείας, δωρεάν εμβολιασμοί για όλα τα παιδιά. Διασφάλιση δωρεάν δεκατιανού γεύματος για όλα τα παιδιά μέσα από τις δομές των δήμων με κρατική χρηματοδότηση.
• Νομοθετική κατοχύρωση του ωραρίου της νηπιαγωγού. Καμία επέκταση.
• Πλήρη μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους. Καμία κινητικότητα – διαθεσιμότητα – απόλυση! Όλοι οι νηπιαγωγοί σε μόνιμη οργανική θέση. Μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων νηπιαγωγών αλλά και των υπόλοιπων εργαζομένων στα νηπιαγωγεία και σε όλη τη δημόσια εκπαίδευση.

Φλεβάρης 2016